دانشآموزان مدارس ما به جاي لذت دوران کودکي و فراگيري مهارتهاي زندگي مجبورند براي گذراندن دوران تحصيلات عمومي و گرفتن مدرک، مسيري طاقتفرسا را آن هم غالبا با بيرغبتي طي کنند. اين در حالي است که در کشورهاي توسعهيافته، فرد شادترين لحظات زندگي خود را در مدرسه ميگذراند و نه تنها با مدرسه احساس بيگانگي نميکند بلکه بخش عمدهاي از زندگي اجتماعي خود را در آنجا تجربه ميکند. اما اشکال در چيست و چه عيبي در نظام آموزشي ما وجود دارد که مدارس را براي بچهها خستهکننده کرده تا از هر فرصتي براي تعطيلکردن و به عبارتي گريزانبودن از درس و مدرسه استقبال كنند. سالهاست که بحث بازنگري در شيوه و نظام آموزشوپرورش، چه از نظر محتواي کتب درسي و چه از نظر ساختار و برنامههاي آموزشي و اداري مطرح است، اما اين تغييرات گوناگون نتوانسته مدرسه را براي دانشآموزان به محيطي جذاب و مفيد و شاد تبديل کند. از نظر نگارنده، عواملي وجود دارد که بدون شک مانع ايجاد و نهادينهشدن نشاط و سرخوشي در دانشآموزان ميشوند که ميتوان با شناخت و تعديل آنها اين دغدغه را برطرف كرد.
سنگين و حجيمبودن کتابهاي درسي دانشآموزان در تمام مقاطع که علاوه بر ايجاد خستگي و ددگي دانشآموزان، عملا فرصتي براي آموزش عميق مطالب باقي نميگذارد. محيط خشک و بدون جذبه مدرسه، ساختمان فرسوده و تزئينات و رنگآميزي نامناسب و نورگيرنبودن کلاسهاي مدرسه، تدريس به شيوههاي عموما سنتي، معلممحوري، اام پذيرش بيچونوچراي دانشآموز، عدم تعامل دوجانبه معلم و دانشآموز در فرايند کلاس که موجب بيحوصلگي و خستگي زودرس ميشود. رابطه غيرصميمي و خشک بين معلم و دانشآموز و اام به انجام تکاليف سنگين و بيتوجهي به نظرات و احساسات آنها، مسئله تنبيه بدني در برخي کلاسهاي درس که هرازگاهي اخباري از برخورد خشن معلم با دانشآموزان شنيده ميشود. همچنين از ديگر عواملي که موجب عدم رغبت دانشآموزان براي حضور در کلاسها و بيعلاقگي آنها به مدارس ميشود، برگزاري کلاسهاي صبح زود است که علاوه بر تأثيراتي که بر سلامتي بچهها دارد، آنها را از مدرسه بيزار ميکند. همچنين ايجاد استرس و اضطراب ناشي از روشهاي نادرست آموزشي و محيط مدرسه موجب بيانگيزگي دانشآموزان براي حضوري شاداب در مدرسه ميشود.
در نگاه قرآنی، مراحل متعالی و برتری از کمال وجود دارد ، این مراتب از کمال با بهجت و سروری نامتناهی و بیکران همراه است ، از طرفی انسان نیز موجودی است که شایسته این شادی و رضایت و خشنودی میباشد ، لذا انسان سعید که سرور و شادی همیشگی و مستمر دارد هرگز به شادی مقطعی و گذرا دلخوش نبوده و بسنده نمیکند.
مشخصه شادی مستمر و سعادت حقیقی این است که دائمی بوده و برای آن کرانه ای نمیتوان تصور کرد ، حال آن که شادیهای گذرا ، محدود به یک مقطع بوده حضوری غیردائم و لحظه ای داشته و بعضاً به حالت مقابل خود، یعنی غم واندوه مبدل میگردد.
مطابق تعابیر دینی جایگاه شادیهای طبیعی و دنیوی که با لذات مادی و محسوس همراهند در زندگی مادی است و جایگاه شادیهای معنوی و اخروی در بهشت های مختلفی است که در طول یکدیگر قرار داشته و برترین آنها در عالیترین بهشت ما یعنی جنت رضوان الهی، همان بهشتی که خداوند سبحان در آن حضور داشته و زیبایی و جمال خود را در آن آشکار ساخته است، جای دارد.
قرآن کریم ، در مورد شادی که احساسی ضروری برای انسانها محسوب میشود مطالب بسیاری بیان نموده است.
تعابیر این کتاب مقدس با شادیهای دنیوی مخالف نیست، بلکه مهم نوع شادی است، شادیهایی که لطمه به دیگران میزند و یا دارای قبح اخلاقی و مذهبی میباشد و در تضییع حقوق خداوند، خود فرد و سایر افراد نقش دارد ، در نظر قرآن کریم نکوهیده و دارای عذاب اخروی میباشد. اما شادی برای تفریح در صورتی که قبح اخلاقی نداشته باشد در نظر قرآن کریم اشکالی ندارد.
گشت و گذار در طبیعت و مشاهده نعمتهای زیبای خداوند موجب شادی و آرامش درونی میشود وانسان را از حالت غم و افسردگی رها میسازد که علاوه بر درک تجربی، این مطلب در بسیاری از آیات قرآن بیان شده است .
با توجه به برودت هوا و در راستای اقدامات پیشگیرانه از شیوع بیماری های فصلی، مراکز پیش دبستانی، تمامی مقاطع (ابتدایی، راهنمایی ، دبیرستان) تحصیلی و آموزشگاه های علمی آزاد و زبان های خارجی دارای مجوز از آموزش و پرورش در سطح استان فردا چهارشنبه ۲۰ آذر در نوبت صبح و بعد از ظهر تعطیل اعلام می شود
منبع:اداره اطلاع رسانی و روابط عمومی آموزش و پرورش آذربایجان غربی
در تبیین موضوع شاداب سازی را از ابعاد مختلف می توان بررسی نمود چرا که در ابتدا شاداب کردن محیط مدرسه در کلا م به ایجاد فضای مناسب و فضاسازی ظاهری منتج می شود. لیکن با نگاهی دقیق تر باید عنوان کرد که شاداب نمودن فقط جنبه ظاهری ندارد چون داشتن بهداشت روانی سالم نیازمند رعایت اصولی است که هم جنبه مادی و هم جنبه معنوی دارد و در واقع شاداب سازی را در ابعاد ظاهری و ابعاد معنوی جست و جو کرد که هر یک از این موارد شامل بررسی موضوعات و مواردی مهم است که با در نظر گرفتن آن ها مطمئنا می توانیم روح و روان و جسم و جان نوجوان را شاد کنیم چرا که نوجوان باید ابتدا از درون وجودش احساس شادمانی داشته باشد و این احساس شادمانی همان ایجاد رضایت از زندگی است که باید در تمام ابعاد وجودش رخنه کند.
شاداب سازی درونی و معنوی در مدارس
الف- تربیت معنوی و دینی (آشنایی با لطافت طبیعی و…)
بی تردید تربیت روحی و معنوی نوجوانان باید از آغاز حیات آنان مدنظر گرفته شود لیکن چون در سنین نوجوانی می خواهند هویت شخصی پیدا کنند کم کم از والدین خود جدایی بیشتری پیدا می کنند و وابستگی کمتری می یابند و همین امر باعث می شود هدایت معنوی ویژگی خاصی پیدا کند. آشنایی آنان با لطافت طبیعت (آب و هوا و آفتاب و کوه و دریا و… می تواند نشاط و شادابی را با ادراک طبیعت خداوندی به دست آورد به طوری که نوجوان با دیدن هر یک از ابعاد طبیعت حتی با دیدن یک گل احساس لذت و شادمانی کند.
ب- شرکت دادن نوجوان در فعالیت های گروهی
فعالیت های گروهی و جمعی نوجوانان جزو لا ینفک از زندگی اجتماعی آنان به شمار می رود و اگر خوب هدایت شود می تواند آثار سازنده ای را در پی داشته باشد و در واقع می تواند احساس لذت درونی را برای او به وجود آورد.
ج- جذب مشارکت دانش آموزان در اداره مدارس
شکی نیست که یکی از وظایف مهم تربیتی مدیریت مدارس تشویق نوجوانان به مشارکت و تعاون در همه امور است و آنان می توانند با تدوین برنامه های مناسب به جلب مشارکت دانش آموزان در امور مختلف مدرسه اقدام کنند و این موضوع می تواند به احساس مفید بودن و دور شدن از انزوا و کسالت در نوجوانان کمک کند و خود یکی از موارد شاد زیستن است.
پیشنهاد به معلمان محترم
۱-استفاده از روش های فعال تدریس
۲-استفاده از روش های مناسب تشویق و تنبیه
۳-عدم استفاده از تنبیه بدنی
۴- استفاده از وسایل کمک آموزشی
۵- برقراری ارتباط حسنه با دانش آموزان
۶- ترغیب دانش آموزان به فعالیت های گروهی
۷- استفاده از روش گردش علمی و نمایشنامه ای
۸- جلوگیری از هر نوع برخورد لفظی و بی احترامی به دانش آموزان
۹-اختصاص بخشی از کلاس به گفتن لطیفه
۱۰- استفاده از موسیقی سر کلاس درس در موقعیت مناسب
۱۱- تشکیل تیم های ورزش معلمان و مسابقه با دانش آموزان
۱۲- بالا بردن آگاهی و اطلاعات در زمینه روانشناسی و تفاوت های فردی
۱۳- خواندن قصه ها و داستان های جالب و دوست داشتنی برای دانش آموزان در کلاس درس انشاء، دینی، ادبیات و…
معاونان محترم آموزشی مدارس
۱-استفاده از روش های فعال تدریس
۲-استفاده از روش های مناسب تشویق و تنبیه
۳-عدم استفاده از تنبیه بدنی
۴- استفاده از وسایل کمک آموزشی
۵- برقراری ارتباط حسنه با دانش آموزان
۶- ترغیب دانش آموزان به فعالیت های گروهی
۷- استفاده از روش گردش علمی و نمایشنامه ای
۸- جلوگیری از هر نوع برخورد لفظی و بی احترامی به دانش آموزان
۹-اختصاص بخشی از کلاس به گفتن لطیفه
۱۰- استفاده از موسیقی سر کلاس درس در موقعیت مناسب
۱۱- تشکیل تیم های ورزش معلمان و مسابقه با دانش آموزان
۱۲- بالا بردن آگاهی و اطلاعات در زمینه روانشناسی و تفاوت های فردی
۱۳- خواندن قصه ها و داستان های جالب و دوست داشتنی برای دانش آموزان در کلاس درس انشاء، دینی، ادبیات و…
پیشنهاد به مدیران
۱- نظارت مشارکتی بر فعالیت های آموزشی و پرورشی مدرسه
۲- تبادل تجربه موفق مدیران در رابطه با شاداب سازی مدارس
۳- مطالعه در خصوص شادی و جایگاه آن در تعلیم و تربیت
۴- استفاده از مدیریت مشارکتی که باعث خلاقیت و ابتکار می شود.
۵- برقراری روابط حسنه در مدرسه
۶- افزایش عزت نفس در کارکنان و دانش آموزان با روش های صحیح تشویق
۷- تشکیل کمیته شاداب سازی مرکب از مدیر، مربی پرورشی، دبیر ورزش، هنر، نماینده دبیران، دانش آموزان و انجمن اولیاء و مربیان
۸- برگزاری اردوهای سیاحتی و تفریحی با نظارت اولیاء
۹- بها دادن به دانش آموزان کنجکاو و پرسشگر و پرتحرک و شاداب
۱۰- ایجاد فضای سبز و استفاده از رنگ های شاد و جذاب در مدرسه
۱۱- توجه به وضعیت بهداشت محیط مدرسه
۱۲- دادن مسئولیت به دانش آموزان
۱۳- پر بار کردن ساعات ورزش
۱۴- ایجاد کتابخانه مناسب، نمازخانه تمیز و جذاب
۱۵- تهیه وسایل کمک آموزشی جهت تدریس بهتر معلمان
۱۶- فراهم کردن برنامه مشارکت اولیاء در برنامه های شاداب سازی
۱۷- پخش موسیقی آرامبخش در ساعات استراحت
۱۸- ترغیب کارکنان به استفاده از لباس های مناسب با رنگ های روشن و همچنین انتخاب رنگ مناسب و شاد برای روپوش دانش آموزان
۱۹- تشویق بهترین طرح در زمینه شاداب سازی
۲۰- اجرای طرح یک روز اداره مدرسه توسط دانش آموزان (در مدارس بخش سعدآباد اجرا می شود)
۲۱- تشکیل ایستگاه جایزه (بدین صورت که جوایز مختلفی در طبقات مختلف قرار می گیرد و ارزش جایزه ها متفاوت است و دانش آموزان با توجه به تعداد کارت تشویقی، حق انتخاب دارند.)
۲۲- ایجاد ایستگاه تلاشگران به منظور معرفی دانش آموزان ساعی در زمینه های مختلف علمی- ورزشی و فرهنگی هنری
عوامل مؤثر بر شور و نشاط دانش آموزان
– خانواده
خانواده اولین نهادی است که انسان در آن رشد می کند و تأثیر مستقیم بر اعمال و رفتارها و نگرش ها و طرز تلقی های فرزندان دارد. برخی خانواده ها عموماً دنیا را مکانی قابل اعتماد، منظم، پیش بینی پذیر، قابل مهار می بینند. آن ها خود را با کفایت می شمارند، سایر خانواده ها اطراف خود را محیطی خطرناک، نااستوار و متزل، غیرقابل پیش بینی می انگارند که خطر بالقوه در آن وجود دارد. بنابراین دیدگاه خانواده و رفتار اعضای خانواده بر کودکان تأثیر فراوان دارد.
– مدرسه شاد و با روح
مدرسه موقعیتی فراهم می کند تا دانش آموزان بتوانند فارغ از دغدغه های بزرگ سالانه، زندگی را بازی و تمرین کنند و کم کم آماده شوند تا در زمین واقعی زندگی به اجرا درآورند.
الف) شاداب سازی ظاهری مدرسه
محیط ظاهری و فیزیکی شاد بر شادابی و شادمانی افراد تأثیر دارد. این بخش شامل:
۱- فضاسازی و زیباسازی حیاط مدرسه: دیوارهای تزیین شده با نقاشی های زیبا، سطح زمین مناسب، کاشت درخت و فضای سبز، قرار دادن نیمکت های رنگی، زیبا، تابلوی زیبا در سردر مدرسه، مناسب بودن اندازه محیط مدرسه.
۲- زیباسازی ساختمان مدارس: رنگ آمیزی در و پنجره و ساختمان، نصب پرده های زیبا، زیباسازی راهروها، کلاس ها و قرار دادن گلدان های گل های طبیعی و مصنوعی در راهروها، مناسب بودن اندازه کلاس ها و…
۳– زیباسازی و تمیز بودن نمازخانه، کتابخانه و کارگاه: استفاده از خوش بو کننده ها، قفسه های زیبا، مناسب بودن محیط کتابخانه، نمازخانه و کارگاه.
۴- پوشش های ظاهری معلم ها، مدیر و کارکنان، دانش آموزان: استفاده از روپوش های شاد برای دانش آموزان و همچنین پوشش مرتب و استفاده از رنگ های شاد و روشن برای کارکنان مدرسه.
۵- رعایت بهداشت: تمیز بودن محیط مدرسه، کلاس ها، بهداشت فردی، اجتماعی، دانش آموزان
ب) معلم شاد و با روحیه:
معلم آهنگ و فضا و جو کلاس درس را تنظیم می کند، چنانچه قرار باشد که روح دانش آموزان پرورش و رشد یابد، باید این روند از روح معلم آغاز گردد. حال اگر روح معلم افسرده و ناتوان باشد شانس ناچیزی برای تقویت و مراقبت از روح دانش آموزان بوجود خواهد آمد. معلم با انواع روش های تدریس آشنا باشد. اطلاعاتش به روز باشد، معلم باید بداند که دانش آموزان دارای تفاوت های فردی هستند و نیز باید با روش های تشویق وتنبیه آگاهی لازم داشته باشد و پر روحیه و باانگیزه باشد.
ج) جو مدرسه:
جو مدرسه متکی بر نگرش و رویکرد افراد به مسائل، موضوعات، اشیاء و امکانات است، تعیین کننده فرایند آموزش درون مدرسه ای است. جو مدرسه می تواند بر اساس وفاداری و همدلی سازمان دهی شود یا افراد را در دو سوی یک دیوار بلند ناامنی و بی اعتمادی قرار دهد. داشتن فرصت های برابر، خودی محسوب شدن، پذیرفته شدن و تمایل به همکاری چند جانبه، از جمله مؤلفه های جو مدرسه می باشد
مطالعات حکایت از این دارند که پس از والدین مدیر و معلم مهمترین نقش دانش آموز رادر شکل گیری احساسی که بچه به نقش خود دارد، ایفا می کنند.
– شاداب سازی معنوی در مدارس
بی تردید تربیت روحی و معنوی نوجوانان باید از آغاز حیات آنان مدنظر قرار گرفته شود. دین سه جزء اصلی دارد:
۱- مذهبی بودن سازمانی متضمن عضویت در مؤسسات دینی
۲- مذهبی بودن فردی که تعهد فردی نسبت به دین دارند.
۳- عقاید دینی، عقاید هسته ای افراد هستند که به دینشان و رابطه شان با خدای بوده است.
آشنا کردن دانش آموزان با لطافت طبیعت (آب و هوا، آفتاب، کوه، دریا و…) می تواند نشاط و شادابی را با ادراک طبیعت خداوندی بدست آورد بطوری که با دیدن هر یک از ابعاد طبیعت حتی بوییدن یک گل احساس لذت و شادمانی کند. انجام مراسمات مذهبی می تواند باعث شاداب سازی درونی و معنوی در مدارس باشد.
درباره این سایت